English
French
ეგვიპტის პირამიდები
ხეოფსის პირამიდა ხეოფსის პირამიდა მსოფლიოს შვიდ საოცრებათაგან ერთ-ერთია. მისი ასაკი დაახლობით 4500 წელს უდრის. ის განლაგებულია გიზას პლატოზე, ნილოსის მარცხენა სანაპიროზე. ფარაონ ხუფუს (იგივე ხეოფსი) ამბიციების ხორცშესხმას ახდენდა ხემიუნი, ძველი სამეფოს მე-4 დინასტიის ხუროთმოძღვარი. ისტორიკოსთა ვარაუდით, პირამიდის მშენებლობა 20 წლის განმავლობაში გრძელდებოდა და ძვ.წ. 2540 წლისათვის დასრულდა. მის ასაგებად თითქმის ორი მილიონი უზარმაზარი გრანიტის ლოდი გამოიყენეს. 6 ტონაზე მეტი წონის კონსტრუქციის შესაქმნელად შეარჩიეს მტკიცე ნიადაგი, რომელიც მაც მიწის სიღრმეში ჩასვლის საშუალებას არ მისცემდა. მეცნიერებმა დღემდე ვერ ამოხსნეს საიდუმლო, თუ როგორ გადაჰქონდათ დიდი ქვები მშენებლობის ადგილამდე მისგან 1000 კმ-ით დაშორებული კარიერიდან. არსებობს რამდენიმე...
შარმ-ელ-შეიხის გამორჩეული ადგილები
ალ-საჰაბას მეჩეთი ალ-საჰაბას მეჩეთის მშენებლობა 2011 წლის ზამთარში დაიწყო, თუმცა პროცესი დროებით შეჩერდა, რადგან ქვეყანაში რევოლუციური მოძრაობები დაიწყო. სამლოცველო სახლის აგება ხუთი წლის შემდეგ საბოლოოდ დასრულდა. მისი არქიტექტორია ფაუდ ხაფეზი. მან თავისი საქმე უსასყიდლოდ შეასრულა. მეჩეთის ფართობი 3 000 კმ.მ.-ს შეადგენს, მისი ორი მინარეთიდან თითოეულის სიმაღლე 81 მ-ია. ტაძრის წინ განლაგებულია მყუდრო მოედანი და ასევე ძველი ბაზარი. ნაგებობის ინტერიერი რამდენიმე სტილის შერწყმას წარმოადგენს: მამლუქური მოიაზრებს მონუმენტურ მასშტაბს, ასიმეტრიას; ოტომანურისათვის კი დამახასიათებელია ნახევრადსფერული გუმბათი, ორნამენტთა სიმრავლე. ალ-საჰაბას ტაძრის აგურებზე შეგიძლიათ ამოიკითხოთ არაბულ ენაზე შერულებული წარწერები, ნაგებობის შეგნით აგია მოწითალო-მოოქროსფრო შეფერილობის ხალიჩა, გუმბათის...
შარმ-ელ-შეიხის ღირსშესანიშნაობები, რომლებიც უსათუოდ უნდა მოინახულოთ
რას-მოჰამედი 1989 წელს შარმ-ელ-შეიხიდან 25 კმ-ის დაშორებით გაიხსნა რას-მოჰამედის ეროვნული პარკი. მისი შექმნის მიზანს წარმოადგენდა მარჯნის რიფების განადგურებისგან დაცვა, რომელთაგან უგრძესი 9 კმ-ზე იყო გადაჭიმული. ამ ადგილების წყალქვეშა სამყარო უდავოდ უნიკალურია, მათით ტყუილად როდი იყო აღტაცებული თვით ჟაკ-ივ-კუსტო, რომელსაც თავის სიცოცხლეში არაერთი ბუნების "მარგალიტი" ჰქონდა ნანახი. აქ სნორკელინგისა თუ დაივინგისგან მიღებული კაშკაშა შთაბეჭდილებები გარანტირებული გაქვთ. ამ წყლების სიღრმეებში დატკბებით მარჯნების სახესხვაობებით, ფერადი თევზებით, ზღვის ვარსკვლავებით, მოლუსკებით. კუნძული ტირანი [caption id="attachment_7414" align="alignnone" width="1434"] შორიდან კუნძული ტირანი ზღვის ღურღუმიდან წყლის ზედაპირზე ამოსული ვეშაპის ზურგს წააგავს. ქვიანი კლდე თითმის სრულად მოკლებულია მცენარეულ საფარს, გარშემო ის შემოქობილია...
შრი-ლანკის კულტურა, ტრადიციები და წეს-ჩვეულებები
შრი-ლანკის დემოკრატიული სოციალისტური რესპუბლიკა ცეილონის კუნძულზე მდებარეობს. მას აქვს ორი დედაქალაქი - ნაკლებად ცნობილი ქალაქი - შრი ჯაიავარდანაპურა კოტტე (სწორედ აქაა განლაგებული ქვეყნის პარლამენტისა და უზენაესი სასამართლოს შენობები) და მსხვილი მეგაპოლისი - კოლომბო (აქ მდებარობს შრი-ლანკის საპრეზიდენტო რეზიდენცია და სამთავრობო დაწესებულებები). შრი-ლანკის მოსახლეობა 21 მლნ-ს აღემატება, მის 74%-ს სინგალელები, 13%-ს ტამილელები-ლანკელები, 6%-ს კი ინდოელები შეადგენენ. კუნძულზე აგრეთვე ცხოვრობენ ევროპელი კოლონისტების შთამომავლები (ისინი საკუთარ თავს ბიურგერებს უწოდებენ) და არაბები. ამ სახელმწიფოს კულტურა ისეთივე მრავალფეროვანია, როგორც მისი ისტორია. შრი-ლანკა ოდითგანვე სხვადასხვა ეთნიკური ჯგუფით იყო დასახლებული, რომელთა თანაცხოვრება ყოველთვის როდი იყო უკონფლიქტო. ქვეყნის წეს-ჩვეულებები მჭიდროდაა...
შრი-ლანკური სამზარეულო
მიუხედავად იმისა, რომ სამხრეთ-ინდურ და შრი-ლანკურ სამზარეულოებს შორის არსებობს პარალელები, უკანასკნელი მაინც გამოირჩევა გარკვეული თავისებურებებით. რამდენიმე წლიანი კოლონიზაციისა და სხვა ქვეყნების გავლენის ქვეშ მოქცევის შემდგომ შრი-ლანკამ შექმნა საჭმლის საკუთარი კულტურა. კარი - ესაა საკვები, რომელიც მომზადებულია დაფქვილ სანელებელთა ნაზავის დამატებით. მის შემადგენლობაში შედის - შავი პილპილი, წიწაკა ჩილი, ქინძი, დარიჩინი, მდოგვის მარცვლები, ტმინი, კურკუმა, კოჭა, ნიორი და კარის ფოთლები. შრი-ლანკელებს ძალიან უყვართ ცხარე კერძები და ისეთი საკვები, რომელიც ფეთქებადი გემოებით გამოირჩევა. ტროპიკული კლიმატის მქონე სამზარეულოს ორი ძირითადი კომპონენტია - ქოქოსი და თევზი, ასევე საკმაოდ გავრცელებულია ბრინჯი კარით. თევზის კარი ბრინჯით შრი-ლანკურად მომზადებული თევზის კარი...
შრი-ლანკის გამორჩეული ღირსშესანიშნაობები.
დამბულას ოქროს ტაძარი დამბულაში არსებული კლდოვანი ტაძარი, რომელიც მაჰავამსაში (შრი-ლანკის ძირითადი ისტორიული ქრონიკა, რომელიც აღწერილია პალის ენაზე) მოხსენიებულია იუმბუკოლა ვიჰარას სახელწოდებით, მდებარეობს კანდის (სინგალელ მეფეთა უკანასკნელი დედაქალაქი) ჩრდილო-დასავლეთით, დაახლოებით 75 კმ-ის დაშორებით. ეკლესია შედგება ხუთი მღვიმე-სალოცავისგან. თითოეული გამოქვაბული გამოირჩევა თაღოვანი კამარებით, იქ ინახება ბუდას და სხვადასხვა გამოჩენილი ისტორიული მოღვაწის ქანდაკებები. ისტორიკოთა ვარაუდით, დამბულას ტაძრის ყველაზე ადრეული ფრესკები თარიღდება ახ.წ. მე-8 საუკუნით. მიიჩნევა, რომ სინგალური ფერწერის კლასიკურმა სკოლამ არსებობა შეწყვიტა პოლონარუვას სამეფოს დაცემის შემდგომ, მე-12 საუკუნის ბოლოს. ჩვენამდე ვერ მოაღწია ამ სტილის ვერც ერთმა ნიმუშმა, რომელიც შეიძლებოდა მიგვეკუთვნებინა მე-13 საუკუნის შემდგომი პერიოდისათვის. უნდა...
თეირანი
საადაბადის სასახლე საადაბადის სასახლეთა კომპლექსი აშენდა მე-20 საუკუნეში, უკანასკნელ ხაჯართა მმართველობის პერიოდში, ის განლაგებულია შემირანის რაიონში, აარბანდის ხეობის ძირში. ამ სასახლეთა საერთო ფართობის ნახევარი უჭირავს ტყეებს, წყაროებს, ყვავილების ბაღებს. კომპლექსის ნაგებობათა შორის გამოირჩევა მწვანე სასახლე ანუ შახვანდი, რომელიც აღმართა შაჰ რეზამ სააბადის უმაღლეს წერტილზე. ამ გრანდიოზული ნაგებობის ფასადი მორთულია მწვანე ქვებით. მელტის სასახლე-გალერეაში ექსპონირებულია ფაქისად მოსქოვილი ირანული ხალიჩები, უცხოური წარმოების ფაიფურის ნაკეთობები, აგრეთვე პახლევის დინასტიის საკუთრებაში არსებული ნივთები. კომპლექსის კიდევ ერთი გამორჩეული ნაგებობაა ისლამის გადატრიალების გმირთა ფონდის მუზეუმი, რომლის მშენებლობა დროებით შეწყვეტილი იყო რევოლუციასთან დაკავშირებული მოვლენების გამო. ხალიჩების მუზეუმი ირანული ხალიჩა - გემოვნების,...
ირანის განთქმული ღირსშესანიშნაობები
ჯამეს (იმამის) მეჩეთი ისფაჰანში არსებული "პარასკევის მეჩეთი" ნათელი მაგალითია იმისა, თუ როგორ ვითარდებოდა ხუროთმოძღვრება ირანში თორმეტი საუკუნის განმავლობაში, დაწყებული ახ.წ. 841 წლიდან. ამ ნაგებობის წიბოვანი ორშრიანი გუმბათები წარმოადგენს არქიტექტურულ ინოვაციას, რომელიც შთააგონებდა მთელი ცენტრალური აზიის მშენებლებს. 1051 წელს ისფაჰანი გახდა სელჩუკთა სახელმწიფოს დედაქალაქი, XI საუკუნეში ისინი ჩამოვიდნენ ცენტრალური აზიიდან. სუნიზმის (ისლამის ერთ-ერთი მთავარი განშტოება. მისი მიმდვერები თავიანთ თავს "აჰლ ას-სუნა"-ს (სუნის ადამიანები) უწოდებენ, ისინი აგრძელებენ წინასწარმეტყველ მუჰამედის საქმეებსა და ტრადიციებს) მომხრეები ცდილობდნენ ხალიფატის (არაბ-მუსლიმური სახელმწიფო, რომელიც შექმნა მუჰამედ წინასწარმეტყველმა VII საუკუნეში, მას მართავდნენ ხალიფები - "მემკვიდრეები") აღდგენას. სუნიტად ითვლება ის, ვინც აღიარებს...
ისტორიული ადგილები, რომელთა გამოც ღირს ირანის მონახულება.
პერსეპოლისი პერსეპოლისი იყო სპარსეთის იმპერიის ერთ-ერთი დედაქალაქი. ძვ.წ. 330 წელს ის დაიპყრეს, გაძარცვეს და გადაწვეს ალექსანდრე მაკედონელის ჯარებმა. ძველი სპარსული ქალაქის დღემდე შემორჩენილი ნანგრევები თანამედროვე ირანის ერთ-ერთი მთავარი ღირსშესანიშნაობაა. მიახლოებითი მონაცემებით, პერსეპოლისის ისტორია დასაბამს იღებს ძვ.წ. 560 წლიდან, თუმცა მისი გაფართოება და განაშენიანება მხოლოდ ოთხი ათწლეულის შემდეგ დაიწყო. სწორედ მაშინ გახადა მეფე დარიოს I-მა პერსეპოლისი სპარსეთის დედაქალაქი. ახალგაზრდა მმართველის ამბიციური ჩანაფიქრების მიხედვით, ქალაქს უნდა ეჩვენებინა აქამენიდების იმპერიის ძლევამოსილება, ყველანი მოეხიბლა თავისი სილამაზით, სიმდიდრითე და დიდმშვენიერობით. დარიოს I გარდაიცვალა გრანდიოზული მშენებლობის დასრულებამდე და სიცოცხლეში მას არ დასცალდა თავისი საოცნებო პერსეპოლისის ხილვა. მამის დაღუპვის...
ინდოეთის განუმეორებელი ტაძრები
კანდარია-მაჰადევის ტაძარი კანდარია-მაჰადევის ("ნიშნავს გამოქვაბულის დიდ ღმერთს") ტაძარი ერთ-ერთი ყველაზე დიდი და მდიდრულად მორთული შუასაუკუნოვანი სალოცავია, რომელიც მდებარეობს ხაჯურაჰოში, მადჰია პრადეშის შტატში. კანდარია-მაჰადევის ტაძარი აშენდა ვიდიადჰარას, ჩანდელას დინასტიის წარმომადგენლის მმართველობისას. მუსლიმი ისტორიკოსის, იბნ ალ-ასირას ჩანაწერებში ვიდიადჰარა მოხსენიებულია, როგორც ძლევამოსილი ხელისუფალი, რომელიც ებრძოდა მაჰმუდ გაზნევის, გაზნევიდების სახელმწიფოს ემირსა და პადიშაჰს. მას შემდეგ, რაც დამპყრობლის მიერ კალინჯარის ფორტის აღება წარმატებით ვერ დაგვირგვინდა, დაპირისპირებულ მხარეებს შორის ზავი დაიდო. ვიდიადჰარამ საკუთარი გამარჯვების აღსანიშნავად ააგო კანდარია-მაჰადევი, რომელიც მან ღვთაება შივას მიუძღვნა. მანდაპას (ინდუისტურ ტაძარში მანდაპა არის ვერანდის მსგავსი კონსტრუქცია, რომელსაც შევყავართ სალოცავში მდიდრულად მორთული კარიბჭის -...
ინდოეთის თვალწარმტაცი ღირსშესანიშნაობები
დჰამეკის სტუპა დჰამეკის სტუპა უძველესი ბუდისტური არქიტექტურული ძეგლია. ის მდებარეობს სარნათჰიში, წმინდა ქალაქ ვარანასიდან 13 კმ-ის დაშორებით. ლეგენდის თანახმად, სწორედ ამ ადგილას წარმოთქვა ბუდამ თავისი პირველი ქადაგება გასხივოსნების მიღწევის შემდეგ, რითაc მან აამოქმედა დრაჰმას ბორბალი (დჰარმაჩაკრა - იგივე "დრაჰმას ბორბალი" ან "კანონის ბორბალი" დრაჰმულ რელიგიებში დაბადებისა და გარდაცვალების წრის, სანსარას, სიმბოლოა. ბორბლის სამი ნაწილი - მორგვი, ჩხირი და ფერსო ბუდისტური სწავლების სამი ასპექტის - ეთიკის, სიბრძნისა და კონცენტრაციის სიმბოლოებია). ამ მოვლენის აღსანიშნავად იმპერატორმა აშოკამ ძვ.წ. 249 წელს აღმართა ერთ-ერთი ყველაზე ადრეული სტუპა. თავდაპირველად იგი მიცვალებულთა ფერფლისა და მათი ნაქონი ნივთების შესანახ...
ბჰარატ მატას ტაძარი და სარნათჰი
ბჰარატ მატას ტაძარი ინდუისტური რელიგია გამოირჩევა ღვთაებათა სიმრავლით, რომელთა პატივსაცემად ქვეყნის მასშტაბით აურაცხელი ოდენობის სალოცავია აღმართული. ბევრი მათგანი ერთმანეთს ჰგავს, თუმცა ინდოეთში არსებობს მხოლოდ ერთი უნიკალური ტაძარი, სადაც არცთუ ისე ჩვეულ კერპებს ეთაყვანებიან. ბჰარატ მატა მანდირი (სიტყვასითვით ნიშნავს ინდოეთის დედის ტაძარს) მდებარეობს მაჰათმა განდის კაში ვიდიაპიტის კამპუსში, ქალაქ ვარანასიში. მის იატაკს ამშვენებს უზარმაზარი მარმარილოს ტოპოგრაფიული რუკა. სალოცავი ააგო უნივერსიტეტის დამფუძნებელმა, ინდოეთის თავისუფლებისა და დამოუკიდებლობისათვის მებრძოლმა ბაბუ შივა პრასად გუპტამ. ტაძრის მშენებლობა მიმდინარეობდა 1918-1924 წლებში, იგი ოფიციალურად გახსნა მაჰათმა განდიმ. სწორედ იქ მოხდა მისი ინაუგურაცია. ცნობილმა ინდოელმა პოეტმა, რაშტრაკავიმ, ამ შემთხვევასთან დაკავსირებით...
განსაკუთრებული ღირებულების მქონე ადგილები და ნაგებობები ინდოეთში
ინდირა განდის სახელობის მემორიალური მუზეუმი ინდირა განდი ინდოეთის გამოჩენილი პოლიტიკოსი იყო, რომელმაც ჩამორჩენილი ქვეყნისგან აღმოსავლეთის მარგალიტი შექმნა. ადგილობრივი მოსახლეობის უმრავლესობა მათ თანამედროვე, აყვავებულ სამშობლოს სწორედ ამ დიდებული ქალბატონის სახელს უკავშირებს. მის საპატივცემულოდ აგებული სახლ-მუზეუმი დიდ, თმცა საკამდო უბრალოდ თეთრ შენობაშია განთავსებული, რომელიც ინდირას პრემიერ-მინისტრობის განმავლობაში მის რეზიდენციას წარმოადგენდა. განდი ბავშვობიდანვე ოცნებობდა ადამიანების დახმარებასა და მისი სამშობლოს დამოუკიდებლობაზე. ინდოეთის პირველი პრემიერ-მინისტრის, ჯავაჰარლალა ნერუს ქალიშვილს მამის მსგავსად პატრიოტული სულისკვეთება ამოძრავებდა. ინდირა განდიმ მისთვის მისაბაძ მაგალითად ქცეული მშობლის გარდაცვალება მძიმედ გადაიტანა, თუმცა ახალგაზრდა ქალი მორალურად არ გატყდა, მალევე მან პარლამენტში იყარა კენჭი. ის "ინდოეთის...
ხაჯურაჰოს სატაძრო კომპლექსი
ხაჯურაჰოს სატაძრო კომპლექსი ინდოეთის ერთ-ერთი ყველაზე ცნობილი ღირსშესანიშნაობაა, რომელიც მდებარეობს მადჰია-პრადეშის შტატში, დელიდან სამხრეთ-აღმოსავლეთით. დღემდე შემონახული 25 ტაძარი 1986 წლიდან შეტანილია იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ობიექტთა სიაში, ისინი ააგეს IX-X ასწლეულებში. თქმულების თანახმად, ხაჯურაჰოში თავდაპირველად 85 საეკლესიო ნაგებობა იყო აღმართული. არქეოლოგიური გათხრების დროს აღმოაჩინეს მრავალრიცხოვანი ნანგრევები, თუმცა მხოლოდ მათი ნაწილის აღდგენა მოხერხდა. ხაჯურაჰო ცივილიზაციისგან მოშორებით მდებარეობს, აქ შემორჩენილია ველური ბუნების კუთხე, სადაც ჯერ კიდევ ბინადრობენ ვეფხვები და სხვა გარეული ცხოველები. ეს პატარა ქალაქი სიცოცხლის ნამდვილი ოდაა ყველა თავისი გამოვლინებით, იქ სიხარულისა და სიყვარულის ყველაზე დახვეწილი გამოხატულებები ქვაშია გაყინული, ისინი უკვდავყოფილია მოქანდაკეთა...
ინდოეთის გამორჩეული ღირსშესანიშნაობები
ქუთუბ-მინარი ქუთუბ-მინარი მსოფლიოში ყველაზე მაღალი აგურის მინარეთია. იგი აიგო დელის სულთანატის მმართველთა რამდენიმე თაობის მიერ. ქუთუბ-მინარი წარმოადგენს ულამაზესი რელიგიური შენობების ანსამბლს. მეჩეთის კოშკი თარიღდება ინდოეთში მუსლიმთა მმართველობის დასაწყისით. მინარეთ მდებარეობს სხვადასხვა ეპოქის ისტორიულ ძეგლთა კომპლექსის შუაგულში. 72,6 მ სიმაღლის მქონე აგურის მეჩეთის კოშკი დაცულია იუნესკოს მიერ, როგორც მსოფლიო მემკვიდრეობის ობიექტი. ავღანურის ჯამის მინარეთით მოხიბლულმა ინდოეთის პირველმა მაჰმაიდანმა მმართველმა - კუტბ უდ-დინ აიბეკმა, 1193 წელს დაიწყო ქუთუბ მინარის მშენებლობა, თუმცა მხოლოდ მისი საძირკვლის დასრულებაღა შეძლო. 1368 წელს მუსლიმი ხელისუფლის მემკვიდრემ - ფირუზ-შაჰ-ტუგლაკმა ააგო მინარეთის მეხუთე და უკანასკნელი იარუსი. ხალხის სალოცავად მოწოდების გარდა, ქუთუბ-მინარი...
ინდოეთის მომნუსხველი ადგილები
ლალ-კილა ლალ-კილა, იგივე წითელი ფორტი, დიდი მოგოლთა ეპოქის ისტორიული ციტადელია დელიში, რომელიც 1652 წელს ააგეს. მონღოლთა იმპერატორ შაჰ-ჯახანის (ბაბურიდების იმპერიის პადიშაჰი) ბრძანებით, ეს უზარმაზარი ციხე-სიმაგრე ააშენეს ადგილობრივი წითელი ქვიშაქვისგან. იგი წარმოადგენდა გამარგებული დედაქალაქის- შაჰჯაჰანაბადის სასახლეს. ლალ-კილა იყო იმპერატორთა მთავარი რეზიდენცია ორი ასწლეულის განმავლობაში, 1856 წლამდე. 2007 წელს წითელი ფორტი იუნესკოს მსოფლიო მემკვიდრეობის ობიექტი გახდა. ციხე-სიმაგრის დიზაინი ეკუთვნის არქიტექტორ უსად ახმად ლახურს, რომელმაც აგრეთვე ააგო ტაჯ-მაჰალიც. დიდ მოგოლთა (მუღალის იმპერია) სხვა ფორტებისგან განსხვავებით, ლალ-კალის კედლები ასიმეტრიულია და აღმართულია ძველი ციხის (სალიმგარჰის) ადგილას. შაჰ-ჯაჰანის მემკვიდრემ - აურანგზებმა ციტადელს შეჰმატა მარგალიტის მეჩეთი და ასევე...